استرس چیست؟

استرس را می توان واکنش طبیعی بدن هنگام مواجه با موقعیت های مثبت و منفی دانست. اگر شما با مشکلات شدید رو به رو شوید، مسلما استرس و یا اضطراب را در خودتان احساس می کنید.

هدف از این واکنش ها در بدن این است که اطمینان از هوشیاری، آماده بودن فرد و تمرکز او برای مقابله با تهدیدها و خطرات حاصل شود. این استرس منجر به واکنش های عاطفی، فیزیکی و فکری می شود.

استرس می تواند به بدن شما کمک کند تا بهتر با موقعیت های جدید سازگار شوید. البته استرس می تواند بر سیستم های مختلفی در بدن مانند متابولیسم، حافظه و سیستم ایمنی بدن تاثیر بگذارد.

مثلا استرس برای امتحان می تواند باعث شود که سر جلسه امتحان ذهن و حافظه شما یاری نکند و پاسخ سوالات به یادتان نیاید با اینکه می دانید آنها را بلد هستید.

انواع استرس می تواند برای شما در زندگی ایجاد شود. استرس ها می توانند مثبت و یا منفی باشند. البته مقادیر اندکی از استرس مثبت می تواند باعث عملکرد بهتر شما شود. استرس مثبت کوتاه مدت خواهد بود.

استرس های مزمن و طولانی مدت می تواند برای سلامتی جسمی و روانی شما مشکلاتی را ایجاد کنند و به هیچ وجه نمی توان آنها را از انواع استرس های مثبت دانست.
 

علائم استرس و اضطراب

علائم استرس و اضطراب بسیار شبیه به هم و گاها یکسان هستند. برخی از مهم ترین علائم و نشانه های استرس و اضطراب عبارتند از:

تنفس پی در پی و سریع
 ضربان قلب بالا

افکار و احساسات مضطرب و پریشان
 بدخلقی و یا نوسانات خلقی

عصبانیت و تحریک پذیری
 إحساس تنهایی داشتن

نگران بودن یا پر تنش بودن
 إحساس غرق شدن

سرگیجه
 حالت تهوع

اسهال و یا یبوست
 مشکلات در خوابیدن
 اختلال پرخوری یا کم خوری

علت استرس چیست؟ چرا استرس می گیریم؟

دلایل مختلفی برای استرس وجود دارد. خیلی از چالش ها و رویدادها می توانند در زندگی شما استرس ایجاد کنند.
علت های استرس می تواند برای هر فردی منحصر به فرد باشد. ممکن است شما هنگام رویارویی با مشکلی استرس زیادی را تجربه کنید.
اما دوست یا همسر شما این مشکل را آسان و بدون استرس ببیند. به همین دلیل گاهی توضیح اینکه چه چیزی باعث استرس در شما می شود سخت و دشوار خواهد بود.


به طور کلی می توان گفت ممکن است شما استرس داشته باشید اگر:

با تغییرات بزرگی در زندگی خود مواجه شوید.
 تحت فشار زیادی قرار بگیرید.

نگران از رخ دادن اتفاقی باشید.
 بر روی نتیجه یک موقعیت یا کار کنترل زیادی نداشته باشید.

تبعیض یا نفرت را تجربه کنید.
 مورد سوء استفاده قرار بگیرید.

مسئولیت های سخت و سنگین داشته باشید.
 در محل کار خود با مشکل مواجه شده باشید.

یکی از عزیزانتان سخت بیمار باشد.
 کارها آنگونه که شما می خواهید پیش نرود.

 

گزینه انتخابیتان برای مواقع یأس و اضطراب چیست؟

داشتن یک رژیم غذائی مناسب و اجرای تمرین به‌صورت مرتب دو مؤلفه‌ای هستند که کار ایشان را در ارتباط با تخفیف دادن استرس به اثبات رسانده‌اند.

شاید از یکسری موارد ساده اما مؤثر برای خودتان مثل اختصاص زمان استراحت روزانه و یا سپری کردن اوقات شاد با دوستان آگاه باشید جدای از این قبیل موارد یکسری از تمرینات و عادات دیگری نیز وجود دارد که پیروی از آنها می‌توان از میزان استرس زندگی کاست.

۱۵راه‌کار استرس‌زدائی که در ادامه آورده شده است به شما کمک خواهد کرد تا با آرامش بیشتری به فعالیت زندگی خود ادامه داده و در عین حال حض بیشتری نیز از آن ببرید.


۱)خواب کوتاه میان روز

داشتن ۲۰ تا ۳۰ دقیقه خواب کوتاه در زمان پس از صرف ناهار و یا عصر نه‌تنها به افزایش سرعت متابولیسم (سوخت و ساز) بدن کمک می‌کند بلکه ساعت درونی بدن را نیز تنظیم می‌کند.



۲)معاینات پزشکی را به‌طور مرتب انجام دهید

معاینات پزشکی نه‌تنها موجب احساس آسودگی خاطر از داشتن سلامتی کامل می‌شود بلکه یکی از اجتناب‌ناپذیرترین شیوه‌های پیشگیری و جلوگیری از بیماری‌هائی است که احتمال وخیم‌تر شدن آنها در آینده می‌رود.


۳)تأهل

بررسی‌ها نشان داده که افراد متأهل از افراد مجرد سالم‌ترند. در واقع این‌طور گزارش شده که آمار تصادف، ریسک ابتلا به بیماری و مرگ در میان افراد متأهل ۵۰ درصد کمتر بوده.

دانشمندان نشان داده اند که افراد متاهل سالمتر از افراد مجرد، مطلقه و یا بیوه هستند. در این راستا مطالعه محققان دانشگاه 'کارنگی ملون'، اولین مدرک بیولوژیکی را برای توضیح تاثیر ازدواج بر سلامتی ارائه می دهد.

محققان در این مطالعه که در نشریه Psychoneuroendocrinology منتشر شد، متوجه شدند که سطح هورمون استرس به نام 'کورتیزول' در افراد متاهل در قیاس با افرادی که هرگز ازدواج نکرده اند و یا قبلا ازدواج کرده بودند(افراد مطلقه)، کمتر است.

یافته های این مطالعه موید این باور است که افراد مجرد در قیاس با افراد متاهل با استرس های روانی بیشتری مواجه می شوند.

استرس های طولانی مدت با افزایش سطح کورتیزول ارتباط دارند، وضعیتی که در توانایی بدن برای تنظیم التهاب اختلال ایجاد می کند و به نوبه خود موجب پیشرفت بسیاری از بیماری ها می شود.

محققان در این مطالعه ریتم ترشح روزانه هورمون کورتیزول افراد متاهل و مجرد را مقایسه کردند. سطح هورمون کورتیزول معمولا پس از بیدار شدن از خواب به اوج می رسد و در طول روز کاهش می یابد.

براساس نتیجه مطالعه جدید، کاهش سطح هورمون کورتیزول در افراد متاهل سریعتر صورت می گیرد؛ الگویی که با کاهش احتمال ابتلا به بیماری قلبی و افزایش طول عمر بیماران سرطانی مرتبط دانسته شده است.



۴)با عبادت اُنس بگیرید
عبادتتان خواه به‌صورت تکالیف شرعی باشد و یا به‌صورت عبادت‌های شخصی سه مزیت قوی برایتان به همراه خواهد داشت که در کاهش استرس برایتان سودمند خواهند بود. ۱) افزایش قدرت بخشودن ۲) امیدوارتر بودن ۳) فهیم‌تر شدن
 


۵)سرگرمی سالم

برای خودتان یک سرگرمی سالم دست و پا کنید مطالعه کردن، بازی فکری و ... همگی انتخاب‌های خوبی به شمار می‌آیند.

 باغبانی
باغبانی می‌تواند مُسکن فوق‌العاده‌ای برای استرس باشد و دلیل‌های زیادی هم برای این ادعا وجود دارند.

برای مثال، حین باغبانی، زیر نور خورشید و در هوای تازه کار می‌کنید؛ با باغبانی، محیط زیباتری برای خود درست می‌کنید تا هر روز که به خانه می‌آیید از آن لذت ببرید و البته دلیل‌های دیگر. پیشنهاد ما این است که وسیله‌های مورد نیاز را تهیه کرده و باغبانی را شروع کنید!

آکواریوم
ثابت شده که تماشای ماهی‌های زینتی آکواریومی، فایده‌های درمانیِ زیادی، مانند کاهش فشار خون و از بین‌ بردن استرس دارد. داشتن یک آکواریوم با ماهی‌های زیبا می‌تواند سرگرمیِ مفیدی باشد

زیرا نیاز به توجه منظم (اما نه خسته‌کننده) دارد و این فرصت را فراهم می‌کند که با دیگر علاقه‌مندان ماهی و آکواریوم هم ارتباط برقرار کنید و در عین حال چیزهای منحصربه‌فردِ خودتان را درست کنید. برای مثال، ترکیبی اختصاصی از ماهی‌های مختلف و سنگ و گیاهان دریایی خواهید داشت.

بافتنی
بافتنی جدای از اینکه به شما کمک می‌کند چیزهای زیبایی برای خودتان و دیگران درست کنید، استرس را هم دور می‌کند. تکرار یک حرکت خاص در هنگام بافتن، می‌تواند تجربه‌ی تچان را در وجودِ شما جاری کرده یا حداقل یک خروجی برای انرژی عصبی ایجاد کند.



۶)از تکنیک‌های مدیریت زمان بهره‌مند شوید

یادداشت‌های کاری روزمره و یا فهرست کارهای روزانه جزو موارد بسیار مؤثر هستند که می‌توانند به تخفیف استرس کمک شایانی کنند. با طبقه‌بندی کارهائی که قرار است صورت بگیرد نه‌تنها به لحاظ روانی بلکه به لحاظ فیزیکی خودتان را منظبط می‌نماید.



۷)حساب دخل و خرجتان را داشته باشید

پول، خواه خیلی کم و خواه خیلی زیاد می‌تواند فشار روحی زیادی بر ما وارد سازد. هوشیار و دوراندیش باشید. مقام و ارزش خود را به‌عنوان یک انسان بشناسید. مادیات نهایتاً بار مسئولیت ما را بیشتر می‌کنند و همین مسئولیت باعث شده که خیلی از افراد ثروتمند مبدل به یک برده برای ثروتشان شوند.


۸)خنده

دانشمندان پی برده‌اند وقتی انسان می‌خندد بین عضلات صورت و بخشی از مغز که با آزادسازی هورمون‌های شیمیائی احساس خوب بودن را کنترل می‌کند ارتباط مستقیم وجود دارد.

سعی کنید حس شوخ‌طبعی را در خود پرورش دهید
آیا بابت اینکه حس شوخ‌طبعی کمرنگ یا کاملاً بی‌رنگی دارید ناراحتید؟ نگران نباشید. شوخ‌طبعی می‌تواند یادگرفتنی باشد. گسترش و بازیابی حس شوخ‌طبعی، بسیار آسان‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنید.
 

به اشتراک‌گذاری مطالب خنده‌دار
سعی کنید با دوستانی بیشتر وقت بگذرانید که شما را به خنده می‌‌اندازند. شما نیز این لطف را در حق خود بکنید و مطالب خنده‌دار را با دیگران به اشتراک بگذارید. به اشتراک‌گذاری خنده، میزان آن را بالاتر می‌برد.

دقت داشته باشید که چه چیزهایی خنده ندارند
به ارزش‌های دیگران نخندید. برخی از طنزها، مناسب نیستند. خودتان می‌توانید بهترین قاضی باشید تا جک‌های نامناسب را تشخیص دهید.
 

۹)کسب مهارت‌ در برقراری ارتباط با دیگران

با ارتقاء در برقراری ارتباط با دیگران نه‌تنها می‌توانید از میزان استرستان بکاهید بلکه از اضطراب‌ها و عصبانیت‌های ناخواسته نیز جلوگیری خواهید کرد. یک نکته مهم دیگر جدای از ارتباط برقرار کردن در شنونده بودن خوب است.


۱۰)ورزش

ورزش یکی از مهم‌ترین و ضروری‌ترین مؤلفه‌های یک برنامه استرس‌زا محسوب می‌شود. با ورزش کردن و به‌صورت مرتب نه‌تنها به میزان قابل توجهی از تنش‌های درونی می‌کاهید بلکه از بروز مواردی هم‌چون بی‌حوصلگی، اضطراب نیز پیشگیری می‌نماید.


۱۱)رژیم غذائی

شاید همین وزنی که اضافه کرده‌اید باعث شده باشد که بار روانی و درونی سنگین‌تری را متحمل کنید با تغییر در رژیم غذائی و پیروی از یک رژیم غذائی سالم در صدد کاهش وزن اضافه‌تان برآئید و احساس سرزندگی و پرانرژی بودن را بهتر تجربه کنید.



۱۲)در کنار دوستان بودن

ارتباط داشتن با دیگران و دوستی نه‌تنها مفرح و شادی‌‌بخش است بلکه برای سلامت روان نیز لازم است. زمانی‌که ذهنمان پریشان و خسته است بودن در کنار دوستان موافق و سپری کردن ساعاتی با آنها می‌تواند در تخلیه کردن استرس‌ها بسیار ثمربخش باشد.

۱۳)سیگار کشیدن را کنار بگذارید

با ترک کردن سیگار به‌نحو قابل ملاحظه‌ای شرایط فیزیکی و روانی خود را ارتقاء خواهید داد و زندگی با کیفیت‌تری را ادامه خواهید داد. از علائم اولیه ترک سیگار بهبود عملکرد شش‌ها، کاهش ریسک ابتلاء به بیماری‌های قلبی و سرطان است.

۱۴)خوش‌بین باشید

از بدبین بودن دائمی دست بردارید. سعی کنید حد اعتدال را در بین خوش‌بینی و بدبینی برگزینید و بیش از حد خوش‌بین بودن و بیش از اندازه بدبین بودن حذر کنید. داشتن تفکر منفی هزینه‌ای مازاد بر روی سلامتی به بار خواهد آورد.

۱۵)به تمرین مدیتیشن بپردازید

بررسی‌ها نشان داده افرادی که در طول روز زمانی را در خلوت خود و به دور از هرگونه تفکرات حاشیه‌ای می‌گذرانند دارای فشار خون پائین‌تر هستند و ریسک ابتلاء به بیماری‌های قلبی در آنها کمتر است. حداقل ۱۰ دقیقه در روز را به مدیتیشن و تمرکز اختصاص دهید.

و در انتها سوالات متداول

استرس چه مقدار طول می کشد؟

أسترس أنواع مختلفی دارد که هر کدام بسته به شرایط فرد قابل تغییر هستند. برخی از استرس ها می توانند کوتاه مدت باشند و برخی مشکل طولانی مدت را در بر میگیرند. بسته به موقعیت و مهارت شما در مدیریت استرس می توان میزان و زمان استرس داشتن را تعیین کرد.

استفاده منظم از تکنیک های کنترل استرس می تواند کمک بزرگی برای شما باشد. به شما کمک کند تا اکثر علائم فیزیکی، احساسی و رفتاری را کنترل کنید.

آیا استرس می تواند باعث اضطراب شود؟

همانطور که در بالا اشاره شد تفاوت استرس و اضطراب بسیار ناچیز است و علائم آنها شبیه به یکدیگر است. البته استرس و اضطراب دو موضوع متفاوت هستند. اما ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند. در برخی از موارد و زمان ها، استرس می تواند اضطراب را برای فرد ایجاد کند.


منبع: بخش مشاوره و کانون فرهنگ و اجتماع پرتال فرهنگی راسخون